شاید جنس پوست و موی در سن ریزش مو در آقایان یا خانم‌ها تاثیر مستقیمی نداشته باشد اما به صورت غیر مستقیم در احتمال ابتلا به اختلال ریزش تار مو می‌تواند اثر گذار باشد. خصوصا آقایانی که دارای پوست بسیار چرب و یا موهای بسیار لخت و صاف هستند بیشتر از دیگران دچار ریزش مو می‌شوند.
♦ بیماری‌های زمینه‌ای
افراد مبتلا به برخی بیماری‌های زمینه‌ای بیش از دیگران درگیر اختلال ریختن مو می‌شوند، همچنین همانطور که اشاره کردیم این بیماری‌ها می‌توانند سن ابتلا به ریزش در مو را کاهش دهند. به طبع یکی از دلایل کاهش سن ریزش مو در آقایان می‌تواند همین بیماری‌های زمینه‌ای باشند. چند مورد از مهم‌ترین بیماری‌های موثر در افزایش احتمال ریزش تار مو را نام می‌بریم:
- بیماری اختلالات تیروئیدی (تاثیر هورمون‌ها را بر ریختن مو ذکر کردیم لذا تاثیر اختلالات تیروئیدی نظیر بیماری‌های کم‌کاری یا پر‌کاری تیروئید بر ریختن مو قابل توجیه می‌باشند)
- بیماری دیابت (افراد مبتلا به دیابت در کنترل قند خون، در جذب بعضی از مواد مغذی یا ذخیره آن، در ترمیم و رشد موهای آسیب دیده و همچنین گاها در گردش مناسب خون دچار اختلال هستند. از این رو احتمال بروز ریزش موی سر در این افرا افزایش پیدا کند)
- بیماری آکنه (بیماری آکنه باعث التهاب غده‌های چربی زیر پوست می‌شود، برخی از این غده‌ها در مجاورت ریشه مو قرار دارند. بنابراین آکنه می‌تواند به ریشه مو آسیب زده یا رویش آن را متوقف کند)
- بیماری‌های نقص سیستم ایمنی بدن (برخی بیماری‌های نقص سیستم ایمنی بدن نظیر پسوریازیس، لوپوس و غیره می‌توانند موجب ریزش تار مو نیز بشوند، بهدین شکل که سیستم ایمنی اشتباها به سلول‌های ریشه مو حمله کرده و موجب مرگ آنها می‌شود)
- بیماری‌های پوستی که با عفونت‌های قارچی یا باکتریایی همراه هستند نیز در ریختن مو موثرند.
- بیماری‌های گوارشی (برخی بیماری‌های گوارشی نیز هستند که می‌توانند به صورت غیر مستقیم در ریزش تار مو موثر باشند، به این شکل که با ایجاد اختلال در جذب کافی مواد معدنی باعث می‌شوند بدن نتواند پوست و مو را به درستی تغذیه کند و در نتیجه ریشه‌های مو به مرور ضعیف شده و می‌میرند)
- سایر بیماری‌ها (کم‌خونی شدید، نارسایی‌های کبدی، اختلالات کلیوی و ...)
♦ مصرف برخی از داروها بخصوص و همچنین مکمل‌ها مغذی
همانطور بیماری‌ها بر پوست و مو تاثیر می‌گذارند، برخی داروها نیز می‌توانند سن ریزش مو در آقایان را تحت تاثیر قرار دهند. چند نمونه از این داروها را به شما معرفی می‌کنیم:
- برخی داروهای درمان اختلالات تیروئیدی مانند لووتیروکسین.
- برخی داروهایی که آز آنها در درمان پسوریازیس استفاده می‌شود.
- داروی اصلی بیماری التهابی آکنه که ایزوترتینوئین نام دارد.
- برخی داروهای روانپزشکی همچون زولپیدوم، سرترالین و داروهای ضد افسردگی
- برخی داروهای ضد فشار خون
- داروهای ضد بارداری
- و ...
نکته: مصرف بیش از اندازه برخی از مکمل‌های غذایی نیز می‌تواند باعث ریختن مو شود.
♦ استرس، اضطراب و فشارها و تنش‌های عصبی
استرس، اضطراب، فشارها و تنش‌های عصبی می‌توانند مستقیم و غیر مستقیم بر پوست و مو اثرات مخربی بگذارند، یکی از این اثرات مخرب ریزش تار مو می‌باشد. حتی یک بیمای خاص به نام تلژون افلوویوم وجود دارد که دراثر تجربه فشارهای روانی زیاد یا وقوع یک حادثه شوک آفرین به وجود می‌آید و موجب ریختن مو شدید اما موقت می‌شود.
♦ تغییر در میزان برخی مواد معدنی موجود در بدن
شاید برایتان جالب باشد که کمبود یا حتی ازدیاد برخی مواد معدنی در بدن هم می‌تواند باعث ریزش تار مو شود. به عنوان مثال:
- کمبود آهن موجود در خون
- همچنین افزایش سطح ویتامین آ موجود در بدن
هردو می‌توانند باعث ریزش تار مو شوند.
♦ مصرف مواد آرایشی نامرغوب
مواد آرایشی نامرغوب نظیر اسپری‌ها و ژل‌های حالت دهنده متفرقه یا رنگ موهای بی‌کیفیت، سن ریختن مو در فرد مصرف کننده را کاهش می‌دهند. افرادی که دیگر فاکتورهای اثرگذار در ریزش تار مو همچون بیمار‌های پوستی، وراثت و غیره را دارند با مواد آرایشی نامرغوب دچار ریزش مو می‌شوند.
♦ سایر عوامل
- خواب ناکافی یا نا مناسب
- آلودگی هوا
- تغذیه ناسالم
- عدم رعایت بهداشت فردی
- قرارگرفتن بیش از اندازه در معرض نور مستقیم خورشید
- استفاده بیش از اندازه از کلاه‌های نقاب داری که جریان هوا را به خوبی از خود عبور نمی‌دهند
- و ....
نکته مهم: لازم به ذکر است مواردی که نام بردیم تنها احتمال بروز اختلال ریزش تار مو را افزایش می‌دهند، همه افرادی که صرفا یک یا چند مورد از این عوامل اثر گذار را در خود دارند به ریختن مو مبتلا نمی‌شوند. گاهی تنها فاکتور وراثت، خود به تنهایی موجب ریزش تار مو می‌شود و گاهی هم مجموعه‌ای از این عوامل درکنار هم نمی‌توانند این اختلال را ایجاد کنند.
حال که با عوامل موثر در ریختن مو و همچنین سن ریزش مو در آقایان آشنا شدیم بهتر می‌توانیم به کاهش احتمال وقوع آن کمک کنیم. به طور کلی این عوامل تاثیر گذار را می‌توان در دو دسته تقسیم بندی کرد:
♦ دسته اول: عواملی که می‌توانیم بر روی آنها کنترل داشته باشیم
می‌توانیم با ایجاد تغییراتی ساده اما دائمی، اثرگذای اینگونه عوامل را کم‌کرده و همچنین مانع از آن شویم که بستر مناسب را برای اثر گذاری دسته دوم فراهم کنند. به عنوان مثال:
- بهداشت فردی را رعایت کرده و از مصرف مواد آرایشی و بهداشتی نامرغوب بپرهیزیم
- تغذیه و خواب خود را اصلاح کرده و مصرف دخانیات و الکل و مواد مغذی و معدنی همچون آهن و ویتامین A را کنترل کنیم
- تا جای ممکن از استرس و اضطراب و آلودگی‌هوا دوری کنیم
- اگر دچار بیماری‌های پوستی یا زمینه‌ای هستیم حتما درمان آنها را جدی بگیریم (قبل از آنکه بتوانند بر روی موها اثرات مخرب خود را بر جای بگذارند)
- اگر از داروهای به خصوصی استفاده می‌کنیم که ریختن مو یکی از عوارض جانبی آنها است، حتما با پزشک خود مشورت کرده تا در صورت امکان دارویی دیگر جایگزین آنها کند.
- می‌توانید از خدمات زیبایی ـ درمانی بروز که مطابق با آخرین پیشرفت‌های علم پزشکی ابداع شده‌اند و در مراکز زیبایی ـ درمانی معتبر در دسترس می‌باشند کمک بگیرید. خدماتی همچون مزوتراپی، لیزر درمانی، هایفوتراپی و حتی طب سوزنی و کرم‌ها و سرم‌های زیبایی ـ بهداشتی مفید برای پوست و مو و غیره. (پیش از انجام بهتر است با یک متخصص پوست و مو مشورت کنید)
♦ دسته دوم: عواملی که کنترل آنها از دستان ما خارج است
عواملی که از کنترل ما خارج هستند نظیر فاکتور وراثت، افزایش سن، برخی بیماری‌های زمینه‌ای و غیره، خواه ناخواه می‌توانند بر روی سن ریزش مو در آقایان اثرگذار باشند. لذا اینگونه عوامل که هنوز چاره‌ای قطعی برای آنها پیدا نشده را می‌بایست با رعایت نکات قبل کم اثر کرد و احتمال غالب شدن آنها را نیز به حداقل رساند.
یکی از متداول‌ترین پرسش‌های آقایان آن است که ریختن مو از کی شروع شده و همچنین ریزش مو تا کی ادامه دارد؟
همانطور که پیش‌تر گفتیم ریزش تار مو با افزایش سن مرتبط بوده اما مقید به سن خاصی نمی‌باشد. چه بسیارند افراد مسن و پیری که هنوز ریختن مو را تجربه نکرده و یا ریزش تار موی آنها بسیار اندک بوده است و در مقابل آن چه بسیارند جوانانی که در سنین کم ریختن مو و حتی طاسی خفیف را هم تجربه کرده‌اند. بنابراین برای آنکه دریابیم ریزش مو تا کی ادامه دارد یا از کی شروع می‌شود، می‌توان به آمار و ارقام رجوع کرد:
طبق آمار و ارقام ریزش تار مو در اکثر آقایان از سنین 20 الی 40 سالگی (دهه سوم و چهارم زندگی) شروع شده و در سنین 30 الی 50 سالگی به اوج خود می‌رسد. ریختن موهایی که ریشه موروثی دارند معمولا دیرتر شروع شده و با شیب بسیار ملایمی سرعت پیدا می‌کنند، اما ریزش تار موهایی که ناشی از ترکیب فاکتور وراثت با سایر عوامل اثر گذار می‌باشد خیلی سریع اتفاق افتاده و در مدت کوتاهی نیز به اوج خود می‌رسد. این آمار و ارقام در خانم‌ها کمی متفاوت بوده و با سن ریزش مو در آقایان فرق دارد.
همانطور که گفتیم طبق آمار و ارقام سن ریزش مو در آقایان با خانم‌ها تفاوت دارد، ریختن مو در خانم‌ها معمولا در دهه‌های پنجم و ششم زندگی شروع می‌شود و با شیب بسیار ملایمی ادامه پیدا می‌کند. نمی‌توان سن خاصی را به عنوان حداکثر سن ریزش مو در خانم‌ها مشخص کرد چراکه خانم‌ها بر خلاف آقایان دچار طاسی یا کاهش حجم شدید نمی‌شوند.
چند نکته بسیار مهم:
♦ در این مقاله منظور از ریزش تار مو، ریزش تار موی دائمی می‌باشد
♦ ریختن موی ارثی معمولا دارای سرعت بسیار کندتری نسبت به ریختن موی هورمونی (یا سایر عوامل اثر گذار) می‌باشد.
♦ ریزش تار موی دائمی در خانم‌ها معمولا از نوع ارثی بوده که خیلی کم اتفاق می‌افتد
♦ اما ریختن موی دائمی در آقایان می‌تواند هم از نوع ارثی باشد و هم از نوع ترکیبی (ارثی و هورمون)
همانطور که می‌دانید ریختن مو ارثی بیشترین نوع ریختن مو در بین مردان می‌باشد، جالب است بدانید که خانم‌ها نیز همچون آقایان دچار ریختن مو ارثی می‌شوند اما شدت، الگو، زمان شروع و سن ریزش مو ارثی در زنان با مردان متفاوت است.
شایع‌ترین نوع ریزش مو در بین خانم‌ها ریختن مو ناشی از نوسانات هورمونی می‌باشد اما این نوع ریزش موقتی بوده و قابل پیشگیری یا کنترل است. شایع‌ترین ریختن مو ((دائمی)) در خانم‌ها نوعی ریختن مو با الگویی به نام طاسی زنانه می‌باشد. ریزش مو با الگوی طاسی زنانه همان ریختن مو ارثی زنانه است که با ریختن مو ارثی مردانه تفاوت‌هایی دارد:
- تفاوت در الگو (در ریختن مو با الگوی طاسی مردانه خط شروع رویش موها در پیشانی، رفته رفته به سمت بالا عقب نشینی کرده و علاوه بر آن لکه‌های طاسی هم در بالای سر شروع به پدید آمدن می‌کنند، بدین شکل مساحت موهای سر رفته رفته کاهش می‌یابد. اما در ریختن مو با الگوی طاسی زنانه، ریختن مو به صورت پراکنده در تمام سر اتفاق افتاده و معمولا خط رویش مو در پیشانی ثابت می‌ماند و رفته رفته بدون آنکه
فضای خالی قابل توجهی ایجاد شود، حجم موها شروع به کم شدن می‌کند)
- تفاوت در شدت (ریختن مو در مردان بیشتر به دلیل فاکتور وراثت اتفاق می‌افتد اما با عواملی همچون ازدیاد هورمون‌های مردانه ترکیب شده و شدت بیشتری می‌گیرد، از این رو پیشگیری از آن مقداری دشوار‌تر است اما ریزش مو ارثی در خانم‌ها بسیار کمتر اتفاق افتاده و شدت کمتری نیز دارد و همچنین خانم‌ها بیشتر به دلیل نوسانات هورمونی یا بیماری‌های زمینه‌ای دچار ریختن مو می‌شوند که به نسبت راحت‌تر می‌توان آنها را کنترل و درمان کرد. سرعت ریختن مو در مردان نیز بسیار بیشتر از خانم‌ها می‌باشد)
- تفاوت در زمان (ریختن مو در آقایان هم زودتر شروع شده و هم با سرعت بیشتری پیشروی می‌کند اما این فرایند در خانم‌های به کندی اتفاق می‌افتد. همانطور که گفتیم ریزش مو می‌تواند از هر سنی حتی در نوجوانی شروع شود اما بیشترین مقدار آن معمولا در سنین جوانی و میانسالی اتفاق می‌افتد. همچنین طبق آمار سن ریزش مو در آقایان اکثرا از دهه‌های چهارم یا پنجم زندگی آنها آغاز می‌شود، این درحالی است که بیشتر خانم‌ها ریختن مو را در دهه‌های پنجم و ششم از زندگی خود تجربه می‌کنند)
از این مقاله دریافتیم که سن ریزش مو در آقایان بازه مشخصی نداشته و همچنین نمی‌توان با قطعیت گفت که ریزش مو در مردان تا چه سنی ادامه دارد زیرا هر شخص شرایط متفاتی نسبت به شخصی دیگر داشته و به طبع ریختن مو متفاتی را نیز تجربه می‌کند.
با پیشرفت روز افزون علم پزشکی می‌توان به روش‌هایی که در آینده برای درمان ریختن مو معرفی می‌شوند بسیار امید وار بود با این‌حال، هر زمان با علائم ریزش مو مواجه شدید توصیه می‌کنیم فورا به پزشک مراجعه کرده تا آن را ریشه‌ای درمان یا حداقل متوقف کنید.