توجه به این نکته ضروری است که در خصوص کم پشت شدن و ریزش موها باید نزد پزشک متخصص پوست رفت و فرد به لحاظ هورمونی مورد بررسی قرار گیرد. گاهی در زمینه ارثی، مشکلات هورمونی در سن پایین، باعث ریزش مو میشود. بنابراین این مسئله باید مورد بررسی قرار گیرد و حتی در چنین شرایطی توجه به موهای زائد نیز ضروری است.
ابتلا به برخی بیماری‌ها از جمله کم کاری یا پرکاری تیروئید و مصرف برخی داروهای مرتبط با این بیماری‌ها اشاره می‌کنیم که تاثیر آنها در ریزش موی هورمونی در مردان و زنان شناخته شده است. در ریزش موی مردان شاهد پسرفت خط رویش مو خواهیم بود.
برای انتخاب بهترین درمان ریزش موی هورمونی در مردان، باید گفت علل متعددی برای ریزش و کم پشت شدن موها وجود دارد. یکی از شایع‌ترین این علل، ریزش موی هورمونی- ارثی یا آندروژنیک است. در این نوع ریزش مو، موها در فردی که ژن این اختلال را کسب کرده باشد کوچک و نازک (مینیاتوری) شده و تراکم موها کم میشود. به حدی که کف سر نمایان میشود. البته این نوع ریزش مو به طور معمول از سن بلوغ به وجود می‌آید و قبل از آن شایع نیست.
با برهم خوردن تعادل هورمون‌های مترشحه تیروئید، رشد موها دچار اختلال میشود. در نتیجه این عدم تعادل موها به تدریج می‌ریزند، بدون آنکه موی جدیدی جایگزین آنها شود. از همین رو موی سر و ابروی فرد بتدریج نازک می‌شوند. آلوپسی یک بیماری اوتو ایمیون یا خودایمنی است که در صورت ابتلا به اختلالات تیروئیدی بروز میکند.
حال که با علل ریزش موی هورمونی آشنا شدیم، باید با علائم آن نیز آشنا شویم. علائم ریزش موی هورمونی شامل موارد ذیل است:
در ادامه به 15 روش درمانی که معمولاً برای ریزش موی هورمونی در مردان مورد استفاده قرار می‌گیرد، اشاره شده است.
• ماینوکسیدیل (روگین): ماینوکسیدیل یک محلول موضعی است که عامل رشد مو، کاهش ریزش مو و گسترش فاز رشد چرخه مو خواهد شد و به عنوان درمان ریزش موی هورمونی در مردان تجویز میشود.
• دوتاستراید: این دارو نیز همانند فیناستراید، از تبدیل تستوسترون به DHT جلوگیری میکند، اما FDA این دارو را به طور اختصاصی برای ریزش مو تایید نکرده است.
• شامپو کتوکونازول: این شامپو به شکل اختصاصی برای درمان شوره سر و بیماری‌های پوستی سر تجویز میشود، با این وجود به دلیل اثرات ضد آندروژنی که این شامپو دارد میتواند برای درمان ریزش مو هورمونی مردان تجویز شود. در صورت استفاده منظم میتواند به کاهش التهاب پوست سر و بهبود رشد مو کمک کند.
• لیزر درمانی سطح پایین(LLLT) : این درمان شامل بکارگیری لیزرهای نور قرمز به منظور تحریک رشد مو و بهبود تراکم موها خواهد بود. انرژی نور به پوست سر نفوذ میکند، گردش خون را بهبود می‌بخشد و فولیکول‌های مو را فعال میکند.
• جراحی کاشت مو: راهکار درمانی دیگر برای ریزش موی هورمونی مردان جراحی است، که طی آن فولیکول‌های مو از پشت سر (ناحیه اهداکننده) به نواحی که دچار ریزش شده‌اند (ناحیه گیرنده) منتقل میشود. این روش میتواند نتایج دائمی و طبیعی در پی داشته باشد.
• درمان پلاسمای غنی از پلاکت (PRP) : یک روش درمان ریزش موی هورمونی در مردان شامل تزریق محلول غلیظ پلاکت‌های بدست آمده از خون خود بیمار به پوست سر به منظور تحریک رشد مو است.
• میکروپیگمنتیشن پوست سر(میکرو اسکالپ): یک رویکرد زیبایی غیر‌جراحی برای رفع ریزش مو است که طی آن با خالکوبی نقاط ریز رنگدانه روی پوست سر موجب تقلید فولیکول‌های مو شده و ظاهر یک سر تراشیده یا موهای متراکم‌تر را ایجاد میکند.
• داروهای هورمونی خوراکی: در برخی موارد، عدم تعادل هورمونی در مردان که میتواند موجب ریزش مو شود را می‌توان با داروهای هورمونی خوراکی با دوز پایین رفع کرد. در این درمان ریزش مو هورمونی مردان داروهای هورمونی موجب تنظیم سطوح هورمون میشود.
• اسپیرونولاکتون: این دارو با ایجاد انسداد در گیرنده‌های آندروژن موجب کاهش شده و از همین رو برای ریزش موی مردانه استفاده میشود.
• مکمل‌های طبیعی: استفاده از برخی مکمل‌های غذایی مثل روغن دانه کدو تنبل و بیوتین و ... با حمایت از سلامت مو، ریزش مو را کاهش می‌دهند. با این حال، اثربخشی هریک از این مکمل‌ها ممکن است متفاوت باشد، و ضروری است که قبل از شروع هر مکملی با یک متخصص باتجربه مشورت کنید.
• تزریق کورتیکواستروئید: درمان ریزش موی هورمونی در مردان با تزریق کورتیکواستروئیدها به پوست سر عامل کاهش التهاب و رشد مو میشود. تزریق کورتیکواستروئیدها معمولاً برای شرایطی که باعث ریزش مو موضعی می‌شوند،از جمله آلوپسی آره آتا استفاده می‌شوند.
• داروهای ضدآندروژن: گاهی بر ای درمان ریزش مو ممکن است پزشک داروهایی مانند سیپروترون استات یا فلوتامید را برای جلوگیری از اثرات منفی آندروژن‌ها روی فولیکول‌های مو تجویز کند.
• مکمل‌های روی: کمبود سطح روی در بدن موجب ریزش مو میشود، بنابراین مصرف مکمل‌های روی احتمالا موجب رشد مو میشود.
• تکنیک‌های کنترل و مدیریت استرس: استرس بالا میتواند موجب ریزش موی شدید شود، بنابراین مدیریت استرس از طریق تکنیک‌هایی مثل ورزش، مدیتیشن یا درمان احتمالاً به بهبود سلامت مو کمک میکند.
ریزش موی هورمونی مردان که در قالب طاسی با الگوی مردانه یا آلوپسی آندروژنیک شناخته میشود، عمدتاً به دلیل ترکیبی از مشکلات ژنتیکی و تأثیر هورمون دی هیدروتستوسترون (DHT) ایجاد میشود. باوجود آنکه درمان‌های گیاهی احتمالاً نتوانند عدم تعادل هورمونی موجود را معکوس کنند، با این حال می‌توانند به بهبود وضعیت پوست سر و فولیکول‌های مو کمک کنند. در ادامه به برخی از داروهای گیاهی که پزشکان متخصص به عنوان درمان ریزش موی هورمونی در مردان پیشنهاد می‌کنند، اشاره شده است:
- نخل اره‌ای: یا میوه‌ی سرینو ریپنز به دلیل قابلیت در مهار آنزیم موثر در تبدیل تستوسترون به DHT اغلب به عنوان یک راهکار درمانی طبیعی برای ریزش مو توصیه میشود. این ماده در قالب مکمل یا به عنوان یک عنصر موثر در برخی از محصولات مراقبت از مو استفاده میشود.
- عصاره پوست درخت پیگئوم: عصاره پوست درخت پیگئوم که در قالب مکمل‌های غذایی وجود دارد نیز همچون نخل اره‌ای، احتمالاً در مهار تولید DHT نقش دارد.
- روغن دانه کدو تنبل: روغن دانه کدو تنبل حاوی فیتواسترول است. این ماده میتواند به ممانعت از تبدیل تستوسترون به DHT کمک میکند. روغن دانه کدو را می‌توانید یا به صورت خوراکی مصرف کنید یا آن را به صورت موضعی روی پوست سر بمالید تا مانع ریزش موی خود شوید.
- عصاره ریشه گزنه: عصاره ریشه گزنه که به صورت مکمل مورد استفاده قرار می‌گیرد به عنوان یکی از روش‌های درمان ریزش موی هورمونی در مردان، با کم کردن میزان فعالیت آنزیم‌های موثر در فرایند تبدیل هورمون تستوسترون به DHT تاحد قابل توجهی ریزش مو را کاهش می‌دهد.
- چای سبز: چای سبز بواسطه ترکیبات خاص خود احتمالاً موجب کاهش سطح DHT میشود. چای سبز را می توان به عنوان یک نوشیدنی مصرف کرد یا عصار تهیه شده از آن را به صورت موضعی روی پوست سر استفاده کرد.
- آلوئه ورا: ژل آلوئه ورا به دلیل خاصیت تسکین‌دهندگی خود میتواند موجب بهتر شدن وضعیت پوست سر شود. لازم به ذکر است که این ماده نمی‌تواند مستقیماً عدم تعادل هورمونی را رفع کند، با این حال میتواند موجب سلامت بیشتر پوست سر شود.
- اسانس رزماری: اسانس یا عصاره رزماری از دیرباز به عنوان محرک رشد مو و بهتر شدن سلامت پوست سر مورد استفاده قرار می‌گرفته است. می‌توان این عصاره را با روغن پایه رقیق کرد و به صورت موضعی روی پوست سر مالید.
- جینسینگ: جینسینگ گیاهی است که به دلیل توانایی خود در کمک به رشد مو و تقویت فولیکول‌های آن شناخته میشود. طبق باورهای عمومی این گیاه به گردش خون در پوست سر کمک میکند و موجب تحریک گردش خون میشود و از همین رو برای سلامت مو مفید است. جینسینگ به عنوان درمان ریزش موی هورمونی در مردان هم به صورت خوراکی به عنوان مکمل و هم به صورت موضعی در قالب شامپو، نرم کننده یا ماسک مو قابل استفاده است.
- گیاه دم اسب: دم اسب گیاهی غنی از معدنی ماده سیلیس است، این ماده نقش بسزایی در استحکام و رشد موها دارد. اعتقاد بر این است که این گیاه عامل افزایش تولید کلاژن و بهبود گردش خون در پوست سر میشود. می‌توانید گیاه دم اسب را به صورت دمنوش یا چای یا به عنوان مکمل مصرف کنید.
- اسانس اسطوخودوس: اسانس یا عصاره اسطوخودوس خاصیت آرام بخشی دارد و به عنوان یک تقویت‌کننده آرامش‌بخش شناخته میشود. به علاوه طبق باورهای طب سنتی این عصاره موجب تحرسیک رشد مو و بهبود سلامت پوست سر می شود. روغن رقیق شده اسطوخودوس را به عنوان درمان ریزش موی هورمونی در مردان با گیاهان دارویی روی پوست سر ماساژ دهید یا آن را داخل شامپوها و نرم کننده‌ها بریزید.
- دانه‌های شنبلیله: دانه‌های شنبلیله حاوی انواع پروتئین‌ها و اسیدهای آمینه هستند که احتمالاً موجب تقویت فولیکول‌های مو میشود. به علاوه اعتقاد بر این است که این دانه‌ها دارای خاصیت تنظیم کننده هورمون می‌باشد.
دانه‌های شنبلیله را به مدت یک شبانه روز داخل آب بخیسانید و پس از آسیاب کردن، خمیری از دانه‌های فوق تهیه کنید و ماسک مویی آماده کنید و آن را روی پوست سر خود بمالید و بعد از چند ساعت موهای خود را آبکشی کنید.
- اسانس نعناع فلفلی: استفاده از اسانس نعناع موجب بهبود گردش خون و تحریک رشد مو میشود. اسانس فوق به دلیل خاصیت خنک کنندگی که دارد میتواند با مخلوط شدن با روغن پایه به عنوان یک لوسیون موثر روی پوست سر ماساژ شود.
- گیاه قاشقک چینی: گیاه قاشقک چینی که با نام علمی Scutellaria baicalensis شناخته میشود، گیاهی است که احتمالاً به مهار فعالیت آنزیم 5-آلفا ردوکتاز می‌پردازد، آنزیمی موثر که در تبدیل تستوسترون به DHT نقش دارد و به صورت مکمل استفاده میشود.
توجه به این نکته بسیار حائز اهمیت است که اثربخشی درمان‌های گیاهی بموثر در ریزش موی هورمونی در افراد متفاوت است و شواهد علمی که اثربخشی این گیاهان دارویی را تائید میکند، بسیار محدود است.
در صورت عدم درمان ریزش موی هورمونی در مردان، این بیماری میتواند چندین پیامد احتمالی را برای مبتلایان در پی داشته باشد. در ادامه به برخی از عوارضی که احتمالاً در پی درمان نکردن ریزش موی هورمونی ممکن است برای بیمار ایجاد شود، اشاره شده است:
- ریزش موی پیشرونده: در صورتی که ریزش مو با الگوی مردانه به موقع تحت درمان قرار نگیرد، میتواند به مرور زمان تشدید شود. بدون اتخاذ رویکردهای درمانی، فولیکول‌های مو نسبت به DHT حساس‌تر می‌شوند و به تدریج مو نازک میشود و در نهایت فرد دچار طاسی میشود. درمان زودهنگام ریزش موی هورمونی علاوه بر کاهش ریزش مو در برخی مواقع با توقف پیشرفت ریزش مو همراه است.
- اثر منفی روی عزت نفس: ریزش مو تأثیر قابل ملاحظه‌ای روی عزت نفس و تصویر بدن فرد دارد. این مسئله میتواند منجر به احساس ناامیدی، کاهش اعتماد به نفس و حتی پریشانی روانی در فرد شود. درمان و کنترل ریزش موی هورمونی میتواند موجب بهبود اعتمادبنفس و بهزیستی کلی فرد شود.
- تاثیر روانی و عاطفی: ریزش مو در مردان میتواند عامل ناراحتی عاطفی و بروز احساساتی چون افسردگی، اضطراب و انزوای اجتماعی شود. از سوی دیگر این معضل میتواند روی روابط شخصی، آینده شغلی و کیفیت کلی زندگی فرد تأثیر منفی بگذارد. درمان ریزش موی هورمونی در مردان میتواند به کاهش این اثرات روانی و عاطفی کمک فروانی کند.
- مشکلات مرتبط با سلامت پوست سر: ریزش موی هورمونی در مردان به ایجاد محیط ناسالم پوست سر منتهی میشود. با کوچک و نازک شدن فولیکول‌های مو، پوست سر احتمالاً مستعد خشکی، التهاب و تحریک خواهد بود. چنین وضعیتی میتواند روی رشد مو و سلامت کلی پوست سر تأثیر منفی داشته باشد. درمان ریزش موی هورمونی مردانه به حفظ سلامت پوست سر کمک میکند.
- گزینه‌های محدود در آرایش مو: انتخاب مدل مو در پی ریزش موی پیشرونده محدودتر خواهد بود و حالت دادن به موها را به چالش می‌کشد. این مسئله میتواند روی سبک موی شخصی و ظاهر فرد تأثیر می‌گذارد. درمان به موقع علاوه بر حفظ موهای موجود، گزینه‌های بیشتری را برای حالت دادن به موهای شما ارائه می‌دهد.
- کاهش پتانسیل رشد مجدد مو: با گذر زمان، تحت تاثیر ریزش موی هورمونی به تدریج فولیکول‌های مو به طور غیر قابل برگشتی آسیب می‌بینند و همین مسئله موجب کاهش پتانسیل رشد مجدد مو میشود. درمان ریزش موی هورمونی مردانه اگر به موقع و از طریق گزینه‌های درمانی ممکن انجام شود میتواند شانس رویش مجدد مو را بهبود ببخشد و موهای سالم‌تری برایتان به ارمغان آورد.
لازم به ذکر است که احتمالاً تمام افراد عوارض یکسانی را تجربه نکنند یا واکنش یکسانی به درمان نداشته باشند. با این حال اگر نگران ریزش موی هورمونی خود هستید، بهتر است برای تشخیص دقیق و گزینه‌های درمانی مناسب با یک متخصص باتجربه پوست و مو مشورت کنید.
بی‌شک درمان به موقع ریزش موی هورمونی در مردان که تحت عنوان طاسی با الگوی مردانه نیز شناخته میشود میتواند چندین مزیت داشته باشد:
- کند کردن یا تثبیت روند ریزش مو: اتخاذ مداخلات درمانی از جمله داروهایی چون فیناستراید یا ماینوکسیدیل، میتواند موجب کند کردن یا تثبیت پیشرفت ریزش مو شود. این درمان ریزش موی هورمونی در مردان موجب هدف قرار دادن عدم تعادل هورمونی زیربنایی در مردان میشود و رشد مو را تقویت میکند و از نازکی یا طاسی بیشتر مو جلوگیری میکند.
- تحریک رشد مجدد مو: برخی از درمان‌ها از جمله ماینوکسیدیل می‌توانند موجب تحریک رشد موهای جدید شوند. ماینوکسیدیل یک محلول موضعی است و میتواند مستقیماً روی پوست سر ماساژ داده شود. طبق تحقیقات انجام شده چنین داروهایی در برخی افراد باعث رشد مجدد مو میشود. از سوی دیگر این درمان موجب بازسازی فولیکول‌های مو نهفته یا نازک شده شود.
- بهبود عزت نفس و اعتماد به نفس: بازیابی رشد مو بی شک تأثیر مثبتی روی عزت نفس و اعتماد به نفس فردی که دچار معضل ریزش مو شده خواهد داشت. بسیاری از افراد پس از اتخاذ رویکردهای درمانی مناسب از ظاهر خود احساس رضایت بیشتری داشته و پس از تجربه تلخ ریزش مو، احساس عادی بودن می‌کنند.
با رویش مجدد مو چنین افرادی احتمالاً در موقعیت‌های اجتماعی، روابط شخصی و محیط‌های حرفه‌ای اعتماد به نفس بیشتری خواهند داشت.
- بهبود تصویر ذهنی فرد از بدن: درمان ریزش موی هورمونی در مردان میتواند تصویر ذهنی فرد و درک شخصی از بدن خود را بهبود ببخشد. ترمیم تار موها میتواند تأثیر مثبتی روی نحوه نگرش شخص نسبت به خود و درک دیگران از آنها داشته باشد. احتمال درمان به موقع نیاز به پنهان کردن مداوم نواحی طاس شده را برطرف سازد.
- گزینه‌های بیشتر برای مدل‌دهی: داشتن موهای حجیم‌تر، گزینه‌های مدل‌دهی و انعطاف‌پذیری بیشتری را فراهم میکند. افراد می‌توانند مدل مو و تکنیک‌های مختلف آراستگی را تمرین کنند و به آنها ظاهر بهتری ببخشند. این کار میتواند به احساس شخصی و دید هویتی فرد نسبت به خود کمک شایانی کند.
- سلامت روانی: بی‌شک درمان ریزش موی هورمونی مردانه تأثیر مثبتی روی سلامت روانی فرد دارد. به بیانی دیگر می‌توان گفت درمان احساس استرس، اضطراب یا افسردگی مرتبط با ریزش مو را کاهش می‌دهد. هرچه اعتمادبنفس فرد بالاتر برود میتواند منجر به احساس شادی بیشتر و رضایت کلی از زندگی شود.
از همین رو، باید بگوییم درمان ریزش موی هورمونی در مردان چند مزیت ارزشمند دارد. با پرداختن به عدم تعادل هورمونی و تحریک رشد مو، افراد می‌توانند ریزش مو ر ا کاهش داده کاهش یا متوقف کنند و همزمان موجب رشد مجدد مو در نواحی آسیب دیده قبلی شوند.
این درمان‌ها نه تنها موجب بهبود فیزیکی موها می‌شوند، بلکه تأثیرات روانی قابل‌توجهی نیز روی فرد دارند، از سوی دیگر عزت نفس، اعتماد به نفس و رفاه کلی فرد را افزایش می‌دهند. جستجوی مداخله اولیه و مشاوره با متخصصان پوست باتجربه میتواند به تعیین مناسب‌ترین گزینه‌های درمانی برای هر فرد کمک کند.
با پیشرفت‌های علم پزشکی و طیف وسیعی از درمان‌های موجود، برای کسانی که به دنبال مدیریت ریزش موی هورمونی و بازیابی موهای پرتر و سالم تر هستند، امید وجود دارد.
بهتر است برای درمان موهای از دست رفته خود یا کنترل و مدیریت این معضل حتما به یک متخصص مجرب و یا کلینیک تخصصی مراجعه کنید تا با شناخت دقیق علل اصلی ریزش مو بهترین درمان را اتخاذ کرده و نسبت به بهبود وضعیت بیمار اقدامات لازم را انجام دهید.