تشخیص وجه افتراق معضل نازک شدن موی سر مردان از سایر مشکلات مرتبط با مو برای درک نگرانی‌های خاص و اتخاذ درمان‌های مناسب آن، امری ضروری است:
نازک شدن تار مو با طاسی متفاوت است، هرچند گاهی طاسی می‌تواند به نازکی تار مو مرتبط باشد. نازک شدن تار مو به کم شدن تراکم و ضخامت مو اشاره دارد، در حالی که منظور از طاسی ریختن مویی است که به ایجاد لکه‌های طاس یا نواحی قابل مشاهده در پوست سر منتهی می‌شود. نازکی تار موها می‌تواند مقدمه‌ای برای طاسی باشد، اما تمام نازک شدن تار موها به طاسی
محسوس تبدیل نمی‌شوند.
ریزش مو بخش طبیعی چرخه رشد مو است و شامل فرآیند معمول رسیدن تارهای مو به پایان چرخه زندگی خود و ریختن آنها تا جایگزینی با موهای جدید می‌شود. در مقابل، نازکی تار مو به کاهش حجم کلی و ضخامت مو اطلاق می‌شود که می‌تواند در پی عوامل مختلفی مانند تغییرات هورمونی، تغذیه نامناسب یا افزایش سن بروز کند.
نازک شدن و ریزش مو مردان به دلیل کاهش تعداد فولیکولهای مو و کوچک شدن سایز آنها روی می‌دهد و می‌تواند به کم شدن تراکم مو منتهی شود. حال آنکه شکستگی مو به شکستن تک تک تارهای مو در پی آسیب ناشی از حالت دادن بیش از حد مو با گرما یا درمان‌های شیمیایی اشاره دارد. شکستگی مو ممکن است موجب نازک‌تر دیده شدن مو شود، اما علت اصلی آن با نازک شدن مو متفاوت است.
در طاس شدن سر الگوی مردانه به عنوان یک مدل ریزش مو، خط رویش مو عقب رفته و فرد شاهد نازک شدن موهای تاج سر خود خواهد بود. در حالی که نازک شدن تار مو بخشی از طاسی با الگوی مردانه در نظر گرفته می‌شود، با این حال تمام موارد نازک شدن و ریزش مو مردان به دلیل آلوپسی آندروژنیک نیست. نازک شدن مو می‌تواند دلایل مختلفی از جمله کمبودهای تغذیه‌ای، استرس یا شرایط پزشکی داشته باشد که در ادامه همین مقاله به آنها اشاره کنیم.
به طور کلی، نازک شدن مو به کاهش تدریجی تراکم و ضخامت مو اشاره دارد که می‌تواند بنا به دلایل زمینه‌ای گوناگونی بروز کند. شناسایی دقیق علت نازک شدن موی سر آقایان برای تعیین مناسب‌ترین اقدام و درمان‌های احتمالی برای رسیدگی مؤثر به این مسئله نگران کننده ضروری است.
به دلایل گوناگونی مثل کمبود ویتامین‌ها و مواد مغذی، عدم تعادل هورمون‌ها، سوابق خانوادگی و غیره ممکن است تارهای موی سر آقایان نازک شود.
علت نازک شدن موی سر آقایان شامل موارد ذیل است:
1- رژیم غذایی غیر اصولی و کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی مانند آهن، اسید فولیک، پروتئین، روی و آهن
نداشتن تغذیه مناسب، دریافت ناکافی ویتامین‌ها و مواد معدنی ضروری و کمبود پروتئین در رژیم غذایی فرد یکی از عوامل شناخته شده در نازک شدن مو است.
2- مشکلات تیروئید
باوجود کوچک بودن این غده اما نقش آن در سیستم بدن حیاتی است و کنترل عملکرد قلب و رشد مو و حتی متابولیسم بدن تحت تاثیر این غده است. این غده مسئول ترشح هورمون در بدن است و در صورت ترشح کم هورمون‌ها چرخه رشد مو تحت تاثیر قرار می‌گیرد و فرد دچار ریزش مو، خشکی بیش از حد مو و حتی نازکی تارهای مو خواهد شد.
3- استرس شدید
سطح بالای استرس و اضطراب در بدن بسیار مخرب بوده و زمینه‌‌ساز ترشح هورمون کورتیزول است. وقتی هورمون‌های کورتیزول بیش از حد معمول در بدن ترشح یابند، احتمال آن وجود دارد که فرایند رشد فولیکولهای مو در موهای تازه رشد یافته تحت تاثیر قرار گرفته و دچار آسیب شوند و همین مسئله موجب ضعیف شدن موی سر و به تبع آن نازک شدن تارهای مو شود.
4- استفاده از مواد شیمیایی یا رنگ‌های مو، چسب و تافت مو
زمانی که به طور مداوم از مواد شیمیایی مثل رنگ، فیکس کننده‌های مو مثل چسب و تافت، ژل و اسپری‌های نگهدارنده استفاده می‌کنید، مو مستعد آسیب بیشتر شده و شکننده‌تر خواهد شد. همین شکنندگی مو می‌تواند به تدریج علت نازک شدن موی سر آقایان شود.
5- محکم بستن و کشیدگی موها
محکم بستن مو چه در آقایان و چه در خانم‌ها موجب کشیدگی و فشار بیش از حد به ریشه موها و آسیب به تارهای مو می‌شود و همین مسئله می‌تواند موجب شکنندگی و نازکی تار موها شود.
از سوی دیگر برخی از انواع مدل مو که مستلزم سفت بستن مو مثل مدل دم اسبی است علاوه بر آسیب به تارهای مو می‌تواند پوست سر را تحریک کرده و موجب ریزش مو یا نازک شدن تار موها شود.
6- کاشت مو
ریزش و نازک شدن تارهای مو پس از جراحی کاشت مو امری طبیعی است. به دلیل شوک وارد شده به فولیکولهای مو 2 تا 8 هفته اول بعد از کاشت مو، موها تاحدی می‌ریزند و به تدریج نازک‌تر می‌شوند. پس از آنکه شوک وارده از بین رفت، فولیکولهای مو مجدداً رشد کرده و موی جدید تولید می‌کنند و رفته رفته مو ضخامت سابق خود را بدست می‌آورد.
7- درمان سرطان
دیگر علت نازک شدن موی سر آقایان و خانم می‌تواند سرطان باشد. در واقع برخی از روش‌های تجویزی برای درمان انواع سرطان از جمله شیمی درمانی یا پرتو درمانی تاثیر منفی روی چرخه رشد مو داشته و می‌تواند موجب آسیب‌دیدگی شدید فولیکولهای مو و ریزش مو یا نازکی تارهای مو شود.
8- ضربه فیزیکی به سر
گاهی وارد آمدن هر نوع ضربه شدید به سر مثل ضربات وارده در طی تصادفات شدید رانندگی، بروز برخی بیمارهای جدی یا انجام جراحی سر موجب وارد آمدن شوک به فولیکولهای مو و در نتیجه ایجاد اختلال در چرخه طبیعی رشد مو می‌شود. این اختلال ایجاد شده ممکن است خود را به صورت نازک شدن تارهای مو نشان دهد.
9- ابتلای پوست سر به عفونت قارچی یا باکتریایی
ابتلای پوست سر به عفونت قارچی یا ابتلای بیمار به برخی عفونت‌های باکتریایی مثل سفلیس می‌تواند موجب ریزش مو و در برخی موارد نازکی بیش از حد تار موها شود.
10- ژنتیک
علت نازک شدن موی سر آقایان می‌تواند ارثی باشد، به عنوان مثال اگر از زمان تولد تارهای موی فرد نازک است یا به تدریج و با افزایش سن، فرد شاهد نازک شدن تار موهای خود است بی‌شک یکی از نیاکان وی به این عارضه مبتلا بوده است و نمی‌توان برای آن کاری کرد.
11- خشکی زیاد مو
آن دسته از افرادی که موهای به شدت خشک دارند، بیشتر مستعد نازک شدن تار موها خواهند بود. خشکی مو باعث شکنندگی و آسیب‌پذیری بیشتر موها می‌شود و همین مسئله می‌تواند باعث ریزش موی شدید و یا نازک شدن تار موها شود.
12- آسیب‌های حرارتی
استفاده طولانی مدت از اتو، سشوار و انواع صاف کننده و فر کننده مو بدون رعایت اصول مراقبتی می‌تواند به دلیل دمای بالای این وسایل موجب آسیب به کوتیکول مو شود و مو به تدریج در اثر حرارت بالا شکننده، خشک و نازک شود و حتی در صورت عدم رسیدگی به موقع مو دچار ریزش خواهد شد.
13- سیگار
استعمال دخانیات خصوصاً سیگار موجب آسیب دیدن فولیکولهای مو و اختلال در فرآیند خونرسانی به بافت زیر پوست سر می‌شود و همین مسئله ریزش مو و علت نازک شدن موی سر آقایان را در پی دارد..
14- مصرف الکل
مصرف بیش از حد الکل از رسیدن مواد مغذی به ریشه مو جلوگیری می‌کند، در نتیجه موهایی که مواد مغذی کافی ندارند به مرور زمان دچار ضعف، نازکی، شکنندگی و در نهایت ریزش خواهند شد.
15- شستشوی بیش از حد مو
آن دسته از اشخاصی که موهای چرب دارند، ممکن است به شکل افراط گونه‌ای تمایل به شستشوی کف سر و موی چرب خود داشته باشند و در طول روز بخواهند برای رفع این چربی چند بار آنها را بشویند. این شستشوی مداوم و استفاده از مواد شوینده می‌تواند موجب شکنندگی و ضعف تار موها شود و در دراز مدت به ریزش مو یا نازکی آن منتهی شود.
16- نحوه برس و شانه زدن نادرست
برخی از افراد بر این باورند که برای داشتن موهای مرتب و سالم لازم است آنها را در طول روز چندین بار شانه زد یا برس کشید. برس کشیدن یا شانه زدن مداوم موها موجب آسیب به پوست سر و وارد آمدن فشار مداوم به موها شده و همین مسئله علت نازک شدن موی سر آقایان یا ضعف و ریزش آنها خواهد بود. برای حفظ سلامت مو از زیاد برس کشیدن و شانه زدن موها خودداری کنید.
17- آلودگی هوا
وقتی موی مردان و حتی زنان به طور مستقیم در معرض هوای آلوده و ذرات آلاینده ناشی از آلودگی هوا مثل ریزگرد‌های دوده، گرد و خاک و ذرات دیگر قرار می‌گیرد، این آلاینده‌های گازی و دود ناشی از آنها با نشستن روی پوست و موهای سر موجب تحریک و آسیب تار موها می‌شود. آسیب‌های وارده به مو می‌تواند به تدریج باعث نازکی تارهای مو شوند و رفته رفته شادابی و زیبایی خود را از دست بدهد.
18- مصرف برخی داروها
گاهی داروها نیز می‌توانند عاملی برای نازکی موها باشند. داروها در کنار فوایدی که برای درمان برخی بیماریها دارند، ممکن است عوارض از خود نشان دهند که گاهی نامطلوب باشد. به طور مثال داروهای مرتبط با درمان فشارخون بالا یا حتی رقیق کننده‌های غلظت خون، داروهای مخصوص افسردگی، داروهای مرتبط با اختلالات رفتاری و رماتیسم علاوه بر تاثیر در درمان بیماری می‌توانند موجب ریزش مو یا نازکی تار موها شوند.
19- افزایش سن
گاهی علت نازک شدن موی سر آقایان صرفا به بالارفتن سن مرتبط است. با افزایش تدریجی سن رشد موها نیز همچون عملکرد سایر نواحی بدن دچار اختلال خواهد شد و مو به تدریج ضعیف‌تر، نازک‌تر شده و رشد موهای جدید تاحدودی متوقف می‌شود.
20- خشک کردن نامناسب مو
خشک کردن خشن مو با حوله پس از استحمام می‌تواند به موهای مرطوب که در شکننده‌ترین و آسیب‌پذیرین شرایط خود هستند صدمه بزند و به دلیل حساسیت موها در این حالت موجب نازک شدن تار مو شود.
21- عدم رسیدگی مناسب
عدم رسیدگی مناسب موها و اصلاح دیر به دیر موها گاهی موجب ایجاد موخره می‌شود. موخره با تاثیر منفی روی کوتیکول مو عامل شکستگی و تضعیف موها بوده و حتی می‌تواند موجب نازک شدن تار موها شود.
22- از دست دادن وزن در مدت زمان کم
در برخی موارد علت نازک شدن موی سر آقایان کاهش وزن زیاد و در مدت زمان کم است. گاهی افرادی که با رژیم‌ها سخت و فاقد مواد مغذی اقدام به کاهش وزن می‌کنند، پس از کاهش وزن زیاد و فوری خود شاهد عوارضی مثل شل شدن پوست و ریزش مو یا نازک شدن تارهای مو خواهند بود. این مسئله به دلیل کمبود شدید مواد مغذی در بدن است که روی چرخه رشد مو و پوست تاثیر منفی گذاشته است.
23- ابتلا به بیماری‌های خود ایمنی
نقص ایمنی بدن یا ابتلا به برخی بیماری‌های خود ایمنی می‌تواند خود را به صورت ریزش مو، شکنندگی و تار موی نازک نشان دهد.
برای جلوگیری از نازک شدن و ریزش مو مردان انجام اقدامات زیر می‌تواند مفید باشد:
1- مصرف غذاهای سرشار از ویتامین‌ها و مواد مغذی مورد نیاز برای رشد مو (خصوصاً ویتامین‌های گروه ب- روی- آهن- پروتئین و اسید فولیک)
2- مصرف مکمل‌هایی حاوی ویتامین‌ها و مواد مغذی مورد نیاز برای رشد مو
3- استفاده از شامپوهای مخصوص حجم دهند و مغذی مو
4- ماساژ پوست سر هنگام شست و شو در حمام با استفاده از نوک انگشتان
5- استفاده از دستگاه‌های لیزر تراپی برای تحریک رشد مو
6- کاهش و کنترل استرس و اضطراب در فرد
7- استفاده از طب سنتی و روغن‌های طبیعی برای تحریک فولیکولهای مو
8- استفاده از ماسک موی طبیعی
9- توقف محکم بستن موها
10- مصرف روزانه مولتی‌ویتامین
11- مصرف محصولات حاوی بیوتین
12- مصرف مواد غنی از اسیدهای چرب امگا 3 و امگا 6
همانطور که در سایر بخش‌ها برایتان شرح دادیم، علت نازک شدن موی سر آقایان متفاوت است و می‌تواند نتایج نامطلوبی به همراه داشته باشد. پیامدهای مرتبط با نازک شدن موی سر مردان بسته به شخصیت فرد و میزان ریزش موی وی می‌تواند متفاوت باشد. در ادامه به برخی از پیامدهای احتمالی اشاره می‌کنیم:
- تاثیر منفی روی عزت نفس فرد: ریختن موها خصوصاً اگر در سنین جوانی باشد و فرد اهمیت زیادی به ظاهر و موهای خود بدهد و دچار طاسی زودرس شود می‌تواند اعتماد به نفس بیمار را به میزان قابل توجهی پایین بیاورد. موهای کم پشت و کم تراکم یا وجود لکه‌های طاسی در سر احتمالاً به احساس نارضایتی و کاهش اعتماد به نفس منتهی شود.
- تأثیرات روانی منفی: گروهی از مرادن احتمالاً در پی این تغییر ظاهری اجباری و نگرانی در خصوص نگرش دیگران در مورد خود یا احتمال پس زده شدن از سوی اجتماع دچار احساسات ناخوشایندی مثل پریشانی عاطفی، اضطراب یا حتی افسردگی شوند.
- تغییر ظاهری ناخواسته: نازک شدن و ریزش مو مردان می‌تواند موجب تغییرات ظاهری ناخواسته و پیش بینی نشده در افراد شود و خیلی از افراد احتمالاً نتوانند به سادگی با تغییرات ایجاد شده کنار بیایند.
- اثر منفی در تعاملات اجتماعی فرد: ریزش مو یا نازک شدن مو در افراد می‌تواند مستقیماً تعاملات اجتماعی و روابط شخصی فرد را تحت تاثیر خود قرار دهد. آقایانی که موقعیت‌های اجتماعی آنها به زیبایی ظاهری و آراستگی مرتبط است ممکن است از وضعیت پیش آمده احساس ناراحتی کرده و احتمالاً از حضور در فعالیت‌ها یا رویدادهای خاص خودداری کنند.
- ریسک بالاتر آفتاب سوختگی و مشکلات پوستی در سر: کم بودن حجم موهای سر یا طاسی تکه‌ای موجب محافظت کمتر از پوست سر می‌شود و افراد بیشتر در معرض آفتاب سوختگی و سایر مشکلات مربوط به پوست سر خواهند بود.
- تاثیر روی شخص و حرفه فرد: همانطور که بیشتر گفتیم در برخی مشاغل مثل بازیگران، مدل‌ها و غیره ظاهر حرف اول را می‌زد و نازک شدن و ریزش مو مردان احتمالاً منجر به نگرانی در مورد از دست رفتن شغل فرد می‌شود.
پس از آنکه علت نازک شدن موی سر آقایان تشخیص داده شد، می‌توان برای درمان اقدام کرد. رسیدگی به ابعاد عاطفی و روانی نازکی تارهای مو و بررسی کلیه درمان‌ها یا استراتژی‌های پیشگیرانه موجود ضروری است.
باید بخاطر داشته باشیم که نازک شدن مو در بسیاری از مردان بخشی طبیعی از روند پیری است و این مسئله چیزی از ارزش‌های انسانی فرد نمی‌کاهد. اگر ریزش مو به یک نگرانی مهم در شما تبدیل شده، به دنبال دریافت مشاوره تخصصی از یک متخصص پوست باشید تا ضمن کشف گزینه‌های درمانی موجود، راه‌حل مناسب را متناسب با نیازهای فرد بیابد و به وی ارائه نماید.
همانطور که در بخش پیشگیری از بروز نازک شدن مو در مردان به مواردی اشاره کردیم، در این بخش قصد داریم به راهکارهای درمانی بپردازیم که برای افراد مبتلا به نازکی مو مفید واقع می‌شوند و می‌توانند این راهکارها را استفاده کنند:
- مشورت با متخصص پوست: چنانچه به تازگی متوجه شده‌اید که تارهای مویتان از میزان معمول نازک‌تر است، ضروری است با یک متخصص پوست یا یک متخصص مو مشورت کنید. این افراد ابتدا پوست سر بیمار را معاینه کرده و با بررسی سابقه پزشکی وی و تجویز آزمایشات لازم علل احتمالی که می‌تواند به ریزش موی آنها وابسته باشد را رد یا تائید می‌کنند.
- تغییرات سبک زندگی: اگر پزشک در خصوص ریزش موی فرد به تشخیص خاصی نرسد و آن را به بیماری‌های زمینه‌ای احتمالی مرتبط نداند، در این مرحله ایجاد تغییر در سبک زندگی کلی فرد می‌تواند برای رفع علت نازک شدن موی سر آقایان مفید باشد. برای ارتقا سبک زندگی داشتن یک رژیم غذایی متعادل و غنی از ویتامین‌ها و مواد معدنی ضروری، کنترل و مدیریت سطح استرس، انجام ورزش منظم و دوری از عادات غلطی چون سیگار کشیدن و مصرف زیاد الکل موثر خواهد بود.
- روش‌های مناسب مراقبت از مو: انتخاب اصول مراقبت از موی مناسب می‌تواند سلامت موهای موجود فرد را تضمین کمک کند. برای آنکه موهای سالم داشته باشید توصیه می‌کنیم حتما از شامپوها و نرم کننده‌های فاقد مواد شیمایی قوی برای شستشوی موهای خود استفاده کنید، موهای خود را با گرمای بیش از حد حالت ندهید و در مورد مدل موهایی که سفت بسته می‌شود و می‌تواند به موها فشار وارد کند، محتاطانه‌تر عمل کنید.
- داروهای موضعی: بی شک استفاده از داروهای موضعی بدون نسخه ماینوکسیدیل می‌توانند موثر باشند. ماینوکسیدیل از داروهای موضعی مورد تایید FDA برای درمان ریزش مو و نازکی تارهای مو است و می‌تواند به رشد مو و افزایش حجم موها کمک کند. این دارو به اشکال مختلف فوم و محلول در بازار موجود است و می‌توانید از آنها استفاده کنید.
- کانسیلرهای ریزش مو: با استفاده از کانسیلرهای ریزش مو که معمولاً به صورت پودر یا الیاف دیده می‌شوند موقتاً می‌توان نواحی کم حجم و خلوت را پوشانند و ظاهر موهای را پرتر جلوه داد.
- کاشت مو: در مواردی که نازک شدن تار مو یا طاسی با الگوی مردانه شدت پیدا کند و پیشروی نماید، کاشت مو احتمالاً یک گزینه درمانی مناسب محسوب شود. این روش به پیوند فولیکولهای مو برداشته از یک ناحیه پوست سر و انتقال آنها به نواحی کم پشت یا طاس اطلاق می‌شود.
بسیار مهم است که در اتخاذ مناسب‌ترین روش درمان برای موضوع نگران کننده‌ای مثل انواع علت نازک شدن موی سر آقایان صبور و مداوم باشید. دریافت راهنمایی از یک متخصص پوست می‌تواند در بررسی گزینه‌های موجود و تعیین بهترین اقدام برای شرایط خاص بسیار ارزشمند باشد.
نازکی موی سر مردان می‌تواند متاثر از عوامل متعددی باشد که هر کدام در پیچیدگی کلی این بیماری نقش بسزایی خواهند داشت. از استعداد ژنتیکی و عوامل وراثتی و نوسانات هورمونی در پی برخی بیماریها گرفته تا سبک زندگی و عادات نامناسب و تغییرات مرتبط با سن، توجه به این نکته ضروری است که شناسایی دقیق علت نازکی تارهای مو برای مدیریت موثر بسیار مهم است.
در برخی موارد مثل وراثت، نمی‌توان علت نازک شدن موی سر آقایان را به طور کامل برطرف کرد یا شرایط را تغییر داد، از همین رو درک این علل برای افراد شرایطی را فراهم می‌کند تا انتخاب‌های آگاهانه داشته باشند و یا درمان‌های مناسب یا استراتژی‌های مقابله‌ای درست را برگزینند. فرقی ندارد که درمان از طریق مداخلات پزشکی، اصلاح سبک زندگی، یا صرفاً پذیرش تغییرات باشد، رسیدگی به نازکی تار مو می‌تواند منجر به بهبود اعتماد به نفس و کیفیت زندگی فرد شود. با مطلع ماندن و دریافت مشاوره تخصصی، مردان می‌توانند با انعطاف پذیری و دیدگاهی مثبت، چالش‌های نازک شدن مو را پشت سر بگذارند.